1.
Có lần tui tranh luận với một người bạn, rằng xe hơi cá nhân ở đô thị VN là cái quyền chính đáng của người dân, hay cái xa xỉ và thiếu trách nhiệm cộng đồng của người giàu. Cuối cùng cả hai vẫn không thể nào thuyết phục được nhau.
Dẫu sao đi nữa, có lẽ bạn và tui đều đồng ý là chuyện ùn tắc giao thông (ít ra là ở tp HCM) đang ngày càng tệ hại. Tui tức cười (tức thiệt nhưng mà cười hổng thiệt) khi đọc những lập luận của các quan chức, báo đài và ý kiến người dân về giải pháp giao thông. Nào là mở rộng đường sá (yah yah), nào là khuyến khích xe buýt (thiệt là nhảm nhí, nhưng xin tạm không bàn đến ở đây), nào là thiết kế lại tuyến đường, đổi giờ tan ca, tan trường, hoặc là đánh thuế xe cao. Toàn là những giải pháp cải lương, gãi ngứa. Đó là chưa kể đến những án oan nhẫn tâm dành cho xe xích lô, ba gác máy.
Giải quyết nạn ùn tắc giao thông, ở VN, không có cách nào tốt hơn là đánh thẳng vào phương tiện xe 4 bánh cá nhân (chứ không phải xe 2 bánh cá nhân). Và cách tốt nhất để giảm thiểu xe hơi cá nhân lại không phải là đánh thuế thật cao như nhiều người vẫn hô hào. Ngược lại, tui nghĩ nhà nước nên quên luôn thuế nhập khẩu đánh vào loại hàng hóa này, bởi nếu dựa vào thuế để làm phương tiện điều tiết chính thì thuế càng cao lại càng có hại.
Vô lý quá nhỉ? Một chiếc xe giá 50K đô, đánh thuế 100%, 200% hay 300% mà vẫn không giảm được xe hơi cá nhân trên đường sao? Giảm chứ, lợi lắm chứ, nhưng đấy là nếu bạn đang nhìn gần. Nếu nhìn xa hơn 1 tý, bạn đã chuẩn bị gì cho tương lai chưa? Trong vòng vài ba năm nữa, sẽ tràn ngập một làn sóng những chiếc xe 4 bánh Trung Quốc, Ấn Độ với giá dưới 5 ngàn, thậm chí 2-3 ngàn đô. Mức thuế cao ấy vô tình cản trở những dòng xe trung cao cấp, mà lại tiếp tay khuyến khích thêm những chiếc xe giá rẻ này. Làn sóng xe 4 bánh giá rẻ sẽ còn đáng sợ hơn đợt xe 2 bánh vài năm về trước, bởi ta vẫn chưa chịu học bài học lần đó. Bây giờ thử hình dung lại làn sóng ấy một lần nữa, lần này nó được góp thêm chút “gió lành” mang tên WTO!
Thế không đánh thuế thì làm gì? Tui nghĩ là cách tốt nhất có thể quản lý, hạn chế xe hơi cá nhân là bằng cách làm cho chi phí sử dụng nó thật cao, chứ không phải là chi phí sở hữu nó thật cao. Vd như ta đặt ra luật là mỗi năm một chiếc xe sẽ đóng khoảng 10,000$ tiền đăng ký lưu thông. Trời, làm gì mà cao vậy? Thế thì đừng mua xe mà đi. Nếu anh thấy mình xứng đáng ngẩng mặt dương dương ngồi trong một cái khung sắt choáng hết ½ lòng đường trong khi bao nhiêu người khác phải chen chúc nhau ½ còn lại, thì hãy sẵn sàng chi ra một mức tiền tương đương cho đáng cái bản mặt anh hào đó.
Mỗi thành phố có thể đưa ra thêm những quy định riêng trên tinh thần ấy. Chẳng hạn như đi xe hơi vào khu trung tâm- đóng 100 nghìn/ mỗi lần. Đậu xe khu trung tâm- đóng 100 nghìn/ mỗi giờ. Cứ thế, cứ thế. Cô bác nào có cần thêm ý tưởng diệt xe hơi thì liên hệ tui.
Cái lợi của nó là gì?
Nhiều lắm. Trước hết, nó sẽ dứt hẳn cái ý tưởng “nhà nhà sắm xe”, và cái viễn cảnh “người người kẹt phố” từ trong trứng nước.
Thứ nữa, số lượng xe sẽ giảm đến mức tối thiểu. Chỉ còn lại những xe công, và xe của những đại gia thứ thiệt trên đường phố.
Chúng ta mỗi khi gặp 1 chiếc xe hơi trên đường sẽ thầm cảm ơn người chủ xe đó đã phóng tay rộng lượng góp tiền xây dựng đường sá, tàu điện ngầm, trợ vé xe buýt cho ta. Thay vì GATO họ, chửi rủa họ giành hết phần đường đáng lẽ là của mình (giống như bây giờ tui hay làm vậy nè). Cuộc đời sẽ tươi đẹp biết bao.
Chính sách này sẽ không bị sức ép của WTO như là cách dựng hàng rào thuế quan. Có thể làm cho hàng loạt nhà sản xuất xe khóc ngoài quan ải mà vẫn không la lối gì được.
Cuối cùng thì đường sá sẽ rảnh mắt những chiếc xe hơi giá rẻ TQ, Ấn Độ mà chỉ toàn loại xe chất lượng cao, ít ô nhiễm, hiện đại và hào nhoáng. Nếu bạn phải đóng cho nhà nước 10K mỗi năm để sử dụng chiếc xe, bạn sẽ không xách về cái của nợ nào giá 25K. Thay vào đó, chỉ những người thật giàu sẽ mua về những chiếc từ vài trăm K trở lên.
Có lẽ bạn đang cho rằng tui dã man vô nhân đạo với xe 4 bánh một cách vô cùng vô lý. Hehe, như vậy thì chúng ta sẽ phải quay về đoạn 1 của cái blog này. Nhưng đó lại là một chủ đề thú vị khác.
Nhiều lần tui định đưa ý kiến này lên mặt báo, như một ý kiến nghiêm túc của người dân. Nhưng tui biết chắc rằng bài viết sẽ không được đăng, bởi có cố mấy thì nó cũng lòi ra cái mùi ghét hàng TQ và mùi cực đoan chống xe hơi cá nhân khét lẹt.
Vậy nên tui viết lên đây, nếu bạn nào chẳng may đọc được mà có cơ hội kề cận người có thẩm quyền thì nói hộ dùm tui mấy tiếng. Tui cảm ơn lắm lắm vậy.