Ai cũng biết, mặt trời mọc lên từ đằng Đông và lặn ở đằng Tây. Tuy nhiên đường đi của mặt trời không bao giờ cố định theo một cung tròn trên trời mà thay đổi theo ngày trong năm. Thời gian trời sáng cũng luôn thay đổi_ dài nhất vào ngày hạ chí và ngắn nhất vào ngày đông chí.
Hiểu biết về đường đi và nguồn năng lượng ánh sáng từ mặt trời có nhiều ý nghĩa quan trọng.
Trong permaculture (tạm dịch nền văn minh thuận tự nhiên), nó được xếp vào "sector". Hiểu biết về đường đi của mặt trời giúp cho việc thiết kế công trình-cảnh quan từ thấp đến cao phù hợp, nhằm giữ ấm hoặc làm mát như mong muốn và nhằm tối đa hóa khả năng thu hoạch ánh sáng bằng cây cối hoặc bằng panel năng lượng mặt trời.
Trong tư duy thiết kế của Christopher Alexander, nó được xếp vào pattern_ loại pattern hiện tượng. Hãy tưởng tượng một căn phòng có ánh nắng. Có thể là vệt nắng ấy, trên sàn hay hắt lên tường, rọi trực tiếp hay xuyên qua kẽ lá, luôn từng giây, từng phút, từng ngày biến đổi, không ngừng chạm đến một mảnh bề mặt khác nhau, một cách chầm chậm, âm thầm. Cùng với năm tháng, pattern của bóng nắng ấy là một phần của cá tính căn phòng, hơn nữa, nó gắn bó hữu cơ vào đời sống tâm hồn của người trong phòng.
Do đó hãy cố gắng tìm trong ký ức của mình một căn phòng có ánh sáng đẹp, ai cũng làm được điều này, rồi trong chừng mực có thể, hãy tái tạo pattern ánh sáng đẹp trong căn phòng mà bạn thiết kế.
Almost everyone has some experience of a room filled with light, sun streaming in, perhaps yellow curtains, white wood, patches of sunlight on the floor, which the cat searches for — soft cushions where the light is, a garden full of flowers to look out onto. If you search your own experience, you can certainly remember a place like this — so beautiful it takes your breath away to think of it. _ Timeless way of building
Để biểu đạt đường đi của mặt trời, người ta dùng Sun path diagram (biểu đồ đường mặt trời). Vd như thế này. Ở trang web này có hướng dẫn cách đọc nó.
Nhưng giờ có nhiều tool hấp dẫn hơn. Vd ở trang SunCalc.net. Nhập ngày và địa điểm là ta có thể biết góc mặt trời bất cứ giờ nào trong ngày.
Cái tool tôi thích nhất là phiên bản 3D ở trang AndrewMarsh.com. Thay vì phải gõ ngày vào, người ta chỉ cần kéo rê điểm khảo sát màu đỏ theo chiều ngang để đi suốt năm, và theo chiều thẳng đứng để đi suốt ngày. Bằng cách này có thể dễ dàng đi tới được ngày Đông chí và Hạ chí_ hai ngày biên của đường đi mặt trời_ để khảo sát các góc nắng và lập thiết kế tương ứng.
 |
| Bóng nắng chiều lúc 14:03 ngày 23/05/2017 tại địa điểm khảo sát. Cung màu đỏ gần với cung ngày Hạ chí phía mép trên_ ứng với ngày 21/06/2017 |
