Christopher Alexander và Về Bản chất của Trật tự _ Phần 1

Về Christopher Alexander

Christopher Alexander (1936-) là một kiến trúc sư và nhà lý luận thiết kế có tầm ảnh hưởng lớn. Ông là giáo sư thành tựu trọn đời (emeritus professor) của đại học University of California, Berkeley. Những lý thuyết của ông trong thiết kế đặt con người vào trung tâm được áp dụng trong nhiều lãnh vực vượt ra khỏi ngành kiến trúc, bao gồm quy hoạch đô thị, thiết kế phần mềm, xã hội học.

Với nền tảng vật lý & hóa, thạc sỹ Toán, ông chuyển sang ngành Kiến trúc. Ông là người đầu tiên nhận bằng Tiến sỹ ngành kiến trúc tại Đại học Havard, trong thời gian vẫn đang cộng tác với MIT trong các nghiên cứu về lý thuyết giao thông, khoa học máy tính và nghiên cứu nhận thức. Có lẽ vì thế mà cách tiếp cận của ông với kiến trúc có cả cái nhìn của môt người ngoài cuộc, ông đặt ra những vấn đề ở tầm căn bản và thách thức những quan niệm được xem là đương nhiên không có gì bàn cãi trong ngành.

Điều đáng chú ý là những nhà nghiên cứu ngoài ngành kiến trúc và quy hoạch đô thị thường là những người hiểu biết nhất về lý thuyết của ông. Trong khi ông được xem như cha đẻ của ngôn ngữ pattern trong lĩnh vực phần mềm, lý thuyết của ông áp dụng thành công trong việc hình thành Lập trình theo hướng đối tượng, hoặc tạo ra công nghệ wiki đầu tiên thì ông nhận được sự kháng cự lớn hoặc thờ ơ từ trong ngành kiến trúc.Ông thậm chí có một mối quan hệ trắc trở với các đồng nghiệp trong trường UC Berkeley mình trong một thời gian dài, khi quan điểm ông đề xuất hoàn toàn xa lạ, khó hiểu và không tương thích với quan điểm của họ.

Có lẽ quyển sách được biết đến nhiều nhất của ông là Một Ngôn ngữ kiểu mẫu (A Pattern Language, 1977, sau đây viết tắt là APL). Xuất bản từ năm 1977, sau nhiều thập kỷ đây vẫn tiếp tục là một trong những quyển sách về kiến trúc bán chạy nhất. Những quyển sách quan trọng khác bao gồm Notes on the Synthesis of Form viết về quá trình thiết kế (được cho là một tài liệu cần đọc cho những người nghiên cứu khoa học máy tính những năm 60), the Timeless way of building (1979), A New Theory of Urban Design, with Neis, Anninou, and King (1987), và một số quyển tập trung vào từng công trình của ông. Trong đó công phu nhất là bộ The Nature of Order (2002-2004).

Về bộ The Nature of Order

Alexander dành trọn đời mình để nghiên cứu cái đẹp và cách làm thế nào để kiến tạo ra những công trình đẹp; cả trong lý luận lẫn trong thực tiễn tự tay mình pha sơn, đúc gạch, dựng nhà. Trong sự nghiệp này, lĩnh vực ông quan tâm trải rộng từ những phát hiện khoa học mới nhất cho đến nghệ phẩm truyền thống và cả nghệ thuật thời hiện đại.

Ở tuổi gần 70, ông tổng kết toàn bộ những những nghiên cứu và lý thuyết cả đời của mình trong một bộ 4 quyển sách mang tên: The Nature of Order: An Essay on the Art of Building and the Nature of the Universe (Tạm dịch, Về Bản chất của Trật tự: một tiểu luận về Nghệ thuật xây dựng và Bản chất của Vũ trụ, thường được gọi tắt là The Nature of Order, viết tắt NOO) xuất bản lần lượt từ 2002 đến 2004.

Bộ magnum oppus này gồm bốn quyển với tựa đề:

1.    Quyển 1:  The Phenomenon of Life

2.    Quyển 2: The Process of Creating Life

3.    Quyển 3: A Vision of a Living World

4.    Quyển 4: The Luminious Ground

Vẫn chỉ là mục tiêu tìm hiểu nghệ thuật xây dựng một cái gì đó đẹp, vẫn chỉ là nói về kiến trúc, nhưng góc nhìn và tầm vóc những vấn đề mà bộ tác phẩm đồ sộ về triết học kiến trúc này đề cập đến có tiềm năng ảnh hưởng cực kỳ sâu sắc, thậm chí thay đổi hoàn toàn cái hình ảnh thế giới tương lai theo những cách căn bản nhất.

Một vài bình luận đánh giá cao nhất cho quyển sách này bao gồm,

“tôi tin rằng nó sẽ được đánh giá là một trong những tài liệu quan trọng nhất của thế kỷ 20.”_ Nikos Salingaros_ GS Toán và Vật lý Đại học San Antonio Texas, đồng sự và người tiếp bước nhiệt thành con đường nghiên cứu của Alexander, nhà đô thị học

“Một mình quyển 2 cũng có thể làm thay đổi toàn bộ ngành khoa học máy tính” _ Richard Gabriel_ khoa học gia máy tính, Đại học Stanford

“đây chắc chắn là một trong những quyển sách tham vọng nhất đã từng được [Oxford University Press] xuất bản. Nếu những lập luận sâu sắc ở đó cuối cùng được hiểu và chấp nhận bởi những người đọc nghiêm túc, nó hẳn sẽ chiếm vị trí của một trong những quyển sách có tác động to lớn nhất Oxford đã từng xuất bản trong toàn bộ lịch sử 500 năm của mình”_William McClung, biên tập viên dự án đặc biệt cho Oxford University Press.